Zmarł Natan Zach
W piątek, 6 listopada 2020 roku w wieku 89 lat zmarł w Ramat Gan izraelski poeta, tłumacz, prozaik i krytyk literacki Natan Zach. Laureat Nagrody Bialika w 1982 roku i Nagrody Izraela w dziedzinie poezji hebrajskiej w 1995 roku, najważniejszego izraelskiego odznaczenia przyznawanego twórcom kultury i nauki. Uznawany za jednego z poetów pokolenia Dor Taszach (pokolenia twórców Państwa Izrael w 1948 roku).
Urodził się w 1930 roku w Berlinie. Od 1936 roku mieszkał w Palestynie, do której przyjechał z rodzicami. Służył w IDF (Armia Obrony Izraela) jako urzędnik wywiadu podczas wojny arabsko-izraelskiej w 1948 roku. Był jednym z czołowych przedstawicieli modernizmu lat 50. w literaturze hebrajskiej. W swoich wierszach przeprowadzał krytykę społeczeństwa i politycznej rzeczywistości Izraela.
Zach był redaktorem i wydawcą, współzałożycielem pism „Likrat” i „Achszaw”. Z Ori Bernsteinem redagował pismo „Jochani”. Debiutował w 1953 roku w tomie zbiorowym We trzech (z Mosze Dorem i Arie Siwanem). Pierwszy samodzielny tomik wierszy Szirim riszonim (Pierwsze wiersze) wydał w 1955 roku. Jego esej Myśli o poezji Altermana, opublikowany w magazynie „Achszaw” w 1959 roku, był ważnym manifestem grupy Likrat sprzeciwiającej się lirycznemu patosowi poetów syjonistycznych. Manifest odebrano jako atak na Nathana Altermana, jednego z najważniejszych i cenionych poetów w Izraelu. W latach 1968–1979 Zach mieszkał w Anglii, gdzie obronił doktorat na Uniwersytecie Essex. Po powrocie do Izraela wykładał na uczelniach w Tel Awiwie i Hajfie. Był przewodniczącym rady repertuarowej Teatru Ohel (teatr o socjalistycznym rodowodzie działał do 1969 roku) i Teatru Cameri w Tel Awiwie.
Był cenionym tłumaczem poezji Else Lasker-Schüler, Allena Ginsberga, W.H. Audena i Georga Trakla, a także dramatów Bertolta Brechta, Maxa Frischa i Friedricha Dürrenmatta. Pomimo uznania ze strony krytyków był postacią kontrowersyjną. Kiedy w lipcu 2010 roku w wywiadzie radiowym dokonał porównania między Żydami z Europy i Bliskiego Wschodu, mówiąc, że wszystko najcenniejsze pochodzi z najwyższej kultury, czyli kultury zachodnioeuropejskiej, a nie kultury jaskiń, setki osób podpisało petycję o usunięcie jego prac z programu nauczania.