Sędzia Theodor Meron z tytułami honorowego obywatela
24 października 2021 roku, w ramach
II Światowej Konferencji Zdrowia
Rodziny, w Teatrze im. W. Bogusławskiego
odbyło się uroczyste posiedzenie Senatu
Akademii Kaliskiej, podczas którego profesor
Theodor Meron otrzymał tytuł doktora
honoris causa Akademii Kaliskiej im.
Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego.
Podczas uroczystości prezydent Kalisza
Krystian Kinastowski wręczył także profesorowi
tytuł Honorowego Obywatela
Miasta Kalisza.
Każdy, kto studiował prawo, na zajęciach
z prawa międzynarodowego publicznego
słyszał o sędziowskiej karierze profesora
i jego poglądach, zwłaszcza na kwestie
ludobójstwa. Profesor Meron to światowej
sławy znawca międzynarodowego prawa
humanitarnego, praw człowieka i międzynarodowego
prawa karnego.
Theodor Meron urodził się w 1930
roku w Kaliszu jako Teodor Znamirowski,
syn Jochila i Blumy z Lipszyców. Rodzina
mieszkała przy ulicy Józefa Piłsudskiego 5
(obecna Śródmiejska).
Jochil Znamirowski wraz z bratem
Leonem (Lajbem) prowadzili tartak przy
ulicy Górnośląskiej pod nazwą Tartak Braci
Znamirowskich. Po wybuchu II wojny
światowej Teodor wraz z ojcem i wujem
trafili do częstochowskiego getta. Nastolatek
pracował w niemieckim obozie
pracy przymusowej przy zakładach Hasag
w Skarżysku-Kamiennej. W kartotece obozu
wpisany miał zawód elektryka i aby go
nie wywieziono do obozu zagłady, podano,
że urodził się dwa lata wcześniej.
Ojciec, syn i wuj przeżyli wojnę i wrócili
do Kalisza. Niemal cała ich rodzina
została wymordowana, a majątek znacjonalizowany.
W 1945 roku wyjechali do
mandatowej Palestyny. W Izraelu Teodor
studiował prawo na Uniwersytecie w Jerozolimie,
a następnie na Uniwersytecie
w Cambridge i Uniwersytecie Harvarda.
Był doradcą prawnym przy Ministrze
Spraw Zagranicznych Izraela. Pełnił także
funkcję ambasadora Izraela w Kanadzie
i stałego przedstawiciela przy ONZ w Genewie.
W latach 70. wyjechał do USA, gdzie
mieszka do chwili obecnej. Objął posadę
profesora w New York University Law
School. Wykładał między innymi w Haskiej
Akademii Prawa Międzynarodowego, Mię-
SĘDZIA THEODOR MERON
Z TYTUŁAMI HONOROWEGO
OBYWATELA MIASTA KALISZA
I DOKTORA HONORIS CAUSA
AKADEMII KALISKIEJ
Hila Marcinkowska
193
dzynarodowym Instytucie Praw Człowieka
w Strasburgu i prowadził wykłady im.
Herscha Lauterpachta na Uniwersytecie
w Cambridge. Zgromadzenie Ogólne ONZ
wybrało go w 2001 roku na sędziego Izby
Odwoławczej, wspólnej dla Międzynarodowego
Trybunału Karnego do spraw byłej
Jugosławii i Międzynarodowego Trybunału
Karnego do spraw Rwandy, w latach 2003–
2005 pełnił funkcję prezesa tego trybunału.
Był również doradcą w amerykańskim
Departamencie Stanu.
Podczas uroczystości profesor w swojej
mowie wspominał dzieciństwo w Kaliszu,
beztroskie i dobre: „Pamiętam zabawy
w chowanego w tartaku mojego dziadka,
pływanie kajakiem latem i jazdy na łyżwach
zimą po rzece Prośnie. Słuchaliśmy muzyki
Chopina, chodziliśmy do szkoły. Z tamtych
dziewięciu lat nie pamiętam żadnego
cierpienia i przejawów antysemityzmu”
– powiedział.
Mówił także o wojnie, ludobójstwie
i dzieciach, ofiarach wojny. Zaznaczył,
że to, co przeszedł podczas wojny, miało
ogromny wpływ na to, co postanowił robić
w dorosłym życiu: „Terror i cierpienie to jest
to, czego ja i moja rodzina doświadczyliśmy
w czasie II wojny światowej w Polsce.
To miało przemożny wpływ na decyzje,
które później podejmowałem w mojej karierze
zawodowej. To zaważyło o specjalizacji
w międzynarodowym prawie karnym
i prawach człowieka”.
Profesor wspomniał o statucie kaliskim
jako dokumencie prawnym zapewniającym
i normalizującym życie mniejszości.
Przywoływał pamięć o społeczności żydowskiej
Kalisza, której sam był częścią,
mówił o swych polskich sąsiadach: „Płaczę
nad losem żydowskich i polskich męczenników
z Kalisza. Trzydzieści tysięcy Żydów
i dwadzieścia tysięcy katolików z Kalisza
zostało zamordowanych albo wygnanych,
aby koloniści niemieccy mogli bez przeszkód
osiedlać się w okolicach Kalisza”
– powiedział.
A na koniec powiedział o sądownictwie
w Polsce, mówił o nadziei, że wrócimy
na prawidłową drogę prawa.