W Kępnie znaleziono macewy
Od listopada 2019 roku w Kępnie trwają prace
związane z modernizacją ulic na osiedlu
Przemysława. Inwestor, Wodociągi Kępińskie,
zlecił ostrowskiej firmie Indkadro wymianę
starej sieci wodno-kanalizacyjnej i założenie
nawierzchni asfaltowej wraz z budową chodników.
W kwietniu, w czasie prac drogowych
na ulicy Nowowiejskiego robotnicy natrafili
na ułożone w ziemi macewy z tutejszego
cmentarza żydowskiego na Grzybowie. Były
one użyte przez Niemców w czasie okupacji
Kępna jako materiał budowlany. O znalezisku
anonimowo poinformował „Tygodnik Kępiński”
jeden z mieszkańców miasta. Dzięki
opublikowaniu artykułu przez redaktora Mirosława
Łapę sprawa nabrała rozgłosu, a władze
miasta zobowiązały się do zabezpieczenie
znalezionych kawałków macew i złożenia ich
przy budynku kępińskiej synagogi.
Łapa przypomina, że wiedza o tym, iż w czasie
wojny Niemcy budujący drogi na osiedlu Przemysława
wykorzystywali nagrobki do utwardzania
nawierzchni, była wśród mieszkańców
powszechna. Robotnicy długo wspominali, że
nie tylko wykorzystywano je do utwardzania,
ale również do budowy fundamentów niektórych
domów na osiedlu. Łapa przypuszcza, że
już w latach 70., gdy zakładano tam sieć wodno-
kanalizacyjną, robotnicy musieli natknąć
się na macewy, ale w tamtych latach nikt się
tym nie przejmował.
Prezes spółki miejskiej Wodociągi Kępińskie
w rozmowie z dziennikarzem mówił: „Wiem
po rozmowach z mieszkańcami tego osiedla,
że jeszcze na ulicy Chopina i Moniuszki mogą
pojawić się nagrobki z napisami hebrajskimi.
Pracownicy firmy Indkadro zostali poinformowani
i uczuleni, aby każde tego typu znalezisko
gromadzili na wyznaczonym miejscu”.
Potłuczone macewy zostały znalezione przy
ścieku obok obsuniętego krawężnika. Cały
ten obszar budowy nie jest objęty nadzorem
archeologicznym. Poinformowano jednak
o znalezisku konserwatora zabytków w Kaliszu,
który obiecał przyjechać do Kępna, by
obejrzeć fragmenty macew. Jest raczej pewne,
że pochodzą one z cmentarza żydowskiego założonego
pod koniec XVII wieku. Szacuje się,
że przed 1939 roku na powierzchni 1,6 hektara
znajdowało się około 2 000 macew. Cmentarz
został zdewastowany przez Niemców podczas
wojny, a większość macew wykorzystano
do budowy basenu przeciwpożarowego
w kępińskim Rynku oraz brukowania ulic. Po
wyzwoleniu miasta zostały one użyte także do
budowy nieistniejących już dwóch pomników
– stojącego na Rynku Pomnika Bohaterów
oraz pomnika poświęconego MO, PUBP,
KBW. W listopadzie 2007 roku, podczas renowacji
Rynku z dawnego basenu zasypanego
w latach 50. wydobyto około 200 fragmentów
macew, które złożone zostały na placu przy
synagodze. W tym samym roku odkryto fragmenty
macew podczas likwidacji wspomnianego
pomnika z 1948 roku. (MS)